Cảnh báo về việc sử dụng hàn the trong thực phẩm

        Hàn the là một hợp chất hóa học ở dạng tinh thể hoặc dạng bột màu trắng, không màu, không mùi, không vị có tác dụng kìm khuẩn. Trong công nghiệp, hàn the là một loại nguyên liệu sản xuất một số hợp kim, thép chịu mài mòn, sản xuất thuỷ tinh, men sứ các loại, men tráng đồ sắt; là nguyên liệu làm bóng bề mặt kim loại và để sản xuất một số loại chất tẩy rửa, bột giặt, kem làm trắng da…

        Đối với sức khỏe con người, khi ăn thực phẩm có chứa hàn the thì cơ thể chưa có ngay triệu chứng ngộ độc thực phẩm cấp tính nhưng sẽ gây độc tích lũy, đặc biệt hàn the tích lũy trong mô mỡ, mô thần kinh, gây ảnh hưởng độc đến cơ quan tiêu hóa, rối loạn hấp thu, các quy trình chuyển hóa và chức năng của các cơ quan trong cơ thể. Biểu hiện bằng các dấu hiệu mất cảm giác ăn ngon, khó tiêu, giảm cân, nôn, tiêu chảy nhẹ, mẩn đỏ da, rụng tóc, suy thận và có các cơn động kinh...hàn the sẽ dẫn đến sự phát triển chậm trong tuổi trưởng thành, làm giảm sức đề kháng của cơ thể. Phụ nữ bị nhiễm độc hàn the mãn tính có thể gây nhiễm độc tới thai nhi và trẻ nhỏ. Khi tích lũy trong cơ thể, hàn the còn có khả năng gây tổn thương gan và thoái hóa cơ quan sinh dục như teo tinh hoàn.

          Trước những năm 1990 do chưa có hiểu biết đầy đủ về tác hại của hàn the với các độc tính tới sức khỏe con người nên các thế hệ trước, người dân sử dụng hàn the trong chế biến bánh đúc, giò chả… như 1 loại phụ gia giúp được bảo quản lâu hơn, ăn giòn dai hơn, tăng cảm giác ngon. Tuy nhiên, từ những năm 1990 đến nay hàn the là chất bị Bộ Y tế liệt kê vào danh sách các hóa chất cấm sử dụng trong vai trò của phụ gia thực phẩm. Nhưng trên thực tế hiện nay, các cơ sở sản xuất thực phẩm vẫn sử dụng hàn the để chế biến với mục đích lợi nhuận, thu hút khách hàng, đặc biệt trong nhóm sản phẩm là giò chả. Đây là một trong những nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng, ảnh hưởng đến sự phát triển nòi giống của các thế hệ.

Trong 6 tháng qua, chi cục ATVSTP đã tích cực triển khai hoạt động giám sát mối nguy, mua mẫu thực phẩm có nguy cơ ô nhiễm hàn the trên thị trường (tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, thức ăn đường phố) tại các huyện, thành phố như giò chả chế biến từ thịt lợn, thịt bò; bún bánh. Đã kiểm nghiệm nhanh 120 mẫu giò chả các loại, phát hiện 8 mẫu của 8 cơ sở có hàn the (tỷ lệ 6,7%). Ngay sau khi phát hiện Chi cục đã phối hợp với chính quyền địa phương (xã, phường, thị trấn)  thành lập đoàn kiểm tra đột xuất các cơ sở kinh doanh giò chả nói trên, truy xuất được nguồn gốc cơ sở sản xuất. Đã yêu cầu cơ sở sản xuất, kinh doanh cam kết với chính quyền địa phương không sử dụng hàn the trong chế biến giò chả; Nếu phát hiện cơ sở còn vi phạm sẽ xử lý vi phạm theo đúng quy định. Đồng thời Chi cục đã tham mưu Sở Y tế có văn bản báo cáo Ban chỉ đạo liên ngành ATTP tỉnh và đề nghị Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn (là cơ quan quản lý trực tiếp các cơ sở sản xuất giò chả) tiếp tục kiểm tra, giám sát việc chấp hành tại các cơ sở này; xử lý vi phạm nếu còn phát hiện. Theo Nghị định 115/2018/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về ATTP: Nếu cơ sở sản xuất sử dụng hàn the mức xử phạt là 40-50 triệu đồng; nếu cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, sử dụng thực phẩm có hàn the mức xử phạt 7-10 triệu đồng.

           Trong thời gian tới Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm sẽ tiếp tục giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh giò chả trên địa bàn tỉnh Thái Bình. Nếu còn phát hiện cơ sở kinh doanh thực phẩm có hàn the sẽ xử lý theo đúng quy định hiện hành. Hình thức và mức xử lý như sau: Phạt tiền, đình chỉ hoạt động kinh doanh và thông báo công khai tên, địa chỉ cơ sở sản xuất trên loa phát thanh xã, phường, thị trấn.

           Hiện nay trên thị trường có nhiều phụ gia thực phẩm đã được dùng thay thế hàn the có tác dụng giống hàn the nhưng an toàn, như Polyphosphat và PDP. Đây là các sản phẩm dạng bột, có nguồn gốc thiên nhiên, sử dụng từ vỏ tôm, không độc, dùng an toàn cho người trong thực phẩm và dược phẩm, cho kết quả tốt, bảo đảm độ dai, giòn, bảo quản thực phẩm dài ngày hơn cả hàn the.

          Người tiêu dùng, hãy cảnh giác phát hiện những cơ sở sản xuất giò chả có sử dụng hàn the, tẩy chay các cơ sở này và khi phát hiện khai báo với cơ quan quản lý để có biện pháp xử lý.

Nguyễn Thị Linh, Phòng Thông tin truyền thông